Bắc Bình – Bất ngờ như cuộc đất sau vỡ hoang

BTO - Trong nhiều thành tựu Bình Thuận đạt được mà Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình ghi nhận tại Lễ kỷ niệm 50 năm giải phóng Bình Thuận tổ chức tại TP. Phan Thiết vào tối 19/4/2025, có nhấn mạnh đến công cuộc "trị hạn“ với sáng kiến nối mạng thủy lợi. Bắc Bình là huyện nổi bật nhất của công cuộc trên, khi thành nơi chuyển nguồn nước từ cao nguyên xuống đồng bằng và cũng là nơi có nhiều đổi thay bất ngờ sau 50 năm giải phóng

Báo Bình Thuận•20/04/2025

Từ không thành có

Những ngày này, khi việc đền bù để thực hiện Dự án Cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 28B qua tỉnh Bình Thuận và tỉnh Lâm Đồng đang ở cao điểm giải phóng mặt bằng cho thi công thì các nhà đầu tư du lịch cũng quan tâm nhiều đến hồ Sông Lũy. Tiềm năng phát triển du lịch trên hồ thủy lợi này, ai đi qua QL 28B cũng đều thấy nhưng phải đến thời điểm này, khi đã đủ điều kiện, nhất là tỉnh đã có vài cuộc họp về nội dung thực hiện hồ thủy lợi đa mục tiêu và huyện nhấn mạnh mở rộng phát triển các loại hình du lịch sinh thái ở các hồ thủy lợi trên địa bàn thì hồ Sông Lũy trở thành nơi thu hút nổi bật. Bỏ qua những điểm mạnh về sự đặc biệt mà không phải hồ nào cũng có, hồ Sông Lũy còn nằm trên tuyến đường quan trọng, mang sứ mệnh mở lối ra biển và sẽ nhộn nhịp ngay khi hoàn thành cải tạo, nâng cấp, nên đã quyết định tất cả.

Đường QL28B đang thi công nâng cấp mở rộng

Không phải ngẫu nhiên, Bắc Bình xác định phải kết nối QL 28B và các điểm du lịch của huyện. Đồng thời cũng kêu gọi các nhà đầu tư, doanh nghiệp xây dựng các tổ hợp đô thị, thương mại, dịch vụ du lịch biển, nhà hàng phục vụ khách du lịch, hướng đến hình thành trung tâm thương mại dịch vụ, du lịch sinh thái ven biển cao cấp tại xã Hòa Thắng. Song song cũng mời gọi phát triển du lịch cảnh quan hồ, núi, khu vực cảnh quan sinh thái đặc trưng tại xã Hải Ninh, Bình An, Phan Lâm, Phan Điền, Lương Sơn gắn với di tích lịch sử truyền thống văn hóa, cách mạng trên địa bàn huyện vốn rất phong phú như căn cứ kháng chiến Khu Lê Hồng Phong; chương trình lễ hội văn hóa Chăm (Katê, Ramưwan), đền thờ Pô nít, Kho mở Hoàng Tộc Chăm...

Sự hoạch định phát triển du lịch mạnh mẽ này xuất phát từ thực tế 2 năm qua, Bắc Bình đón khoảng 300 ngàn lượt khách/năm, đặc biệt trong đó khách quốc tế chiếm khoảng 15% đến từ cửa ngõ kết nối với vùng du lịch Hàm Tiến – Mũi Né của TP.Phan Thiết tại danh thắng Bàu Trắng. Với tham vọng đưa khách du lịch vào sâu hơn trong địa bàn thì có lẽ phải thêm lối từ phía bên QL 28B, dẫn khách từ cao nguyên xuống cũng như ngược lại và hồ Sông Lũy sẽ là điểm du lịch mang tính kết nối, lan tỏa ra các vùng khác.

Điều đáng chú ý, trước kia nơi đây chỉ là vùng đồi núi hoang vu, giáp ranh với Lâm Đồng ở thế "thâm sơn cùng cốc", đồng bào dân tộc ít người của 2 xã Phan Lâm, Phan Sơn trú ngụ. Sau đó, thủy điện Đại Ninh được xây dựng, tuyến đường 28B thuở ban đầu chỉ để phục vụ cho thi công dự án, sau này tu bổ thêm hàng năm làm đường dân sinh và bây giờ đang cải tạo, nâng cấp để sắp tới xe container có thể chở hàng hóa vùng Tây nguyên xuống Cảng quốc tế Vĩnh Tân (huyện Tuy Phong) đã mở ra không gian phát triển mới và rộng. Nhất là ở khu vực này còn có công trình thủy lợi Phan Rí – Phan Thiết, có hồ chứa nước Sông Lũy nên có thể nói, đây là điển hình nhất của vùng Bắc Bình từ chỗ không thành có.

Từ bình thường bỗng vụt sáng

Nhìn lại thành tựu 50 năm sau giải phóng của Bắc Bình, câu chuyện từ chỗ không thành có được ghi nhận trên nhiều lĩnh vực, thông qua việc trên địa bàn huyện được đầu tư nhiều công trình lớn, góp phần tạo ra sự thay đổi diện mạo chóng vánh. Trước tiên là các tuyến đường giao thông như đường liên xã Lương Sơn - Hòa Thắng (nay là tỉnh lộ 715), đường từ Quốc lộ 1A -Sông Mao - Phan Sơn, đường ĐT 716, cầu treo Phan Điền và nhiều công trình điện, đường, trường, trạm khác đã góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của huyện theo hướng mở ra những không gian phát triển mới. Và hiện tại, tuyến đường 28B còn mở lối, kết nối giữa vùng đại ngàn Tây nguyên và vùng biển.

Đó là lý do từ những năm trước xa, Bắc Bình đã xác định dồn trọng tâm vào đầu tư kết cấu hạ tầng, xem đây là một trong những khâu mang tính đột phá. Vốn là vùng hạn nên khi hạ tầng thủy lợi xuất hiện đã tạo ra sự nổi bật rõ nhất, vì Bắc Bình trực tiếp đón nguồn nước từ cao nguyên qua thủy điện Đại Ninh. Với hàng loạt công trình thủy lợi lớn được đầu tư như hồ Cà Giây, hệ thống kênh tưới Phan Rí - Phan Thiết, đập Đồng Mới, công trình tiếp nước về Khu Lê Hồng Phong, hồ Sông Lũy...hàng loạt công trình dẫn nước về các vùng đồng và bây giờ, Bắc Bình đã trở thành vùng sản xuất nông nghiệp trù phú, hiện đại. Xuất hiện các vùng chuyên canh cây ăn trái phong phú những xoài, nho, quýt, bưởi, chanh, thanh long; các vùng trồng dược liệu; những cánh đồng lúa mênh mông....có năng suất, chất lượng cao.

Công trình thủy lợi Phan Rí - Phan Thiết

Từ bước đầu thay đổi sang tư duy kinh tế nông nghiệp này, dù giá cả nông sản có lúc này, lúc kia nhưng thu nhập của nông dân tăng hơn trước, góp vào thu nhập bình quân đầu người của Bắc Bình đạt 52,116 triệu đồng/người/ năm 2024, trong khi năm 2023 là 48,19 triệu đồng. Đồng thời, cũng từ khu vực nông nghiệp, nông dân Bắc Bình đã nỗ lực tạo ra bộ sưu tập OCOP có 11 sản phẩm với thanh long đỏ lên men Prosperous, tinh dầu bạc hà, yến sào Sông Lũy, thanh nhãn Hồng Phong, quýt đường, bò một nắng, mật ong du mục hoa quýt, gạo an toàn Bình An…Giá trị sản xuất ngành nông nghiệp bình quân trong 5 năm qua của Bắc Bình là 5.245 tỷ đồng/năm, đạt 123,69% kế hoạch.

untitled_1.2.1.jpg — Trang trại trồng quýt

Box: Không chỉ cung cấp nước trên địa bàn Bắc Bình, cũng từ nguồn nước sau thủy điện Đại Ninh đổ vào hồ Cà Giây, tỉnh đã xây dựng các tuyến kênh chuyển nước liên huyện. Đó là kênh tiếp nước 812 – Châu Tá chuyển nước về hồ Sông Quao của huyện Hàm Thuận Bắc và kênh tiếp nước Tà Mú – Suối Măng – Cây Cà chuyển nước về hồ Đá Bạc của huyện Tuy Phong.

Cũng nguồn nước từ cao nguyên đổ về, Bắc Bình còn được xây dựng hồ thủy điện Bắc Bình bên cạnh thủy điện Đại Ninh tạo cơ sở cho công nghiệp sản xuất điện với sự xuất hiện của 12 nhà máy điện mặt trời, điện gió sau này, quyết định nâng giá trị sản xuất công nghiệp tại Bắc Bình lên tầm cao mới. Năm 2025 này, giá trị sản xuất trên của huyện ước đạt 4.845 tỷ đồng, tăng 1,48 lần so với năm 2020, tỷ trọng phát triển công nghiệp tăng rõ nét.

Hành trình trên cũng đồng thời thể hiện qua kết quả tăng thu ngân sách theo kiểu vụt sáng trong 5-6 năm trở lại đây. Như năm 2018, UBND tỉnh giao chỉ tiêu thu ngân sách nhà nước cho Bắc Bình là 79.000 triệu đồng thì tổng thu phát sinh trong năm đạt 143.161 triệu đồng, tăng 50,99% so cùng kỳ. Tiếp đó, năm 2019, huyện thu được 254.768 triệu đồng, đạt 242,64% so với chỉ tiêu UBND tỉnh giao, tăng 77,96% so với cùng kỳ. Tương tự, năm 2022, huyện thu được 445.065 triệu đồng, đạt 247,26% so với chỉ tiêu UBND tỉnh giao, so với cùng kỳ năm 2021 tăng 87,25%. Cứ thế, năm 2023 đã thu lên 450.000 triệu đồng, đạt 152,54% so với chỉ tiêu UBND tỉnh giao, giúp Bắc Bình vươn lên vị trí thứ 2 trong các địa phương, chỉ sau TP.Phan Thiết. Năm 2024, dù có vướng mắc giá đất cụ thể nên không thu được nhiều từ nguồn thu tiền sử dụng đất nhưng Bắc Bình cũng đạt 410 tỷ đồng, đứng thứ 3, sau TP.Phan Thiết, huyện Hàm Thuận Bắc.

Với vùng đất thuần nông lại rất rộng, tập trung đông đồng bào dân tộc thiểu số nên vẫn còn những khó khăn nhất định nhưng thành quả trên của Bắc Bình sau 50 năm giải phóng là sự vượt trội. Sự nổi bật đó như nhiều người hiểu về vùng đất Bắc Bình đánh giá rằng bất ngờ như cuộc đất sau vỡ hoang.

Nguồn: https://baobinhthuan.com.vn/bac-binh-bat-ngo-nhu-cuoc-dat-sau-vo-hoang-129562.html