Bô xít - alumin - nhôm và trách nhiệm giữ cam kết xanh

Kiểm soát tốt môi trường

Nhà máy Alumin Nhân Cơ, xã Nhân Cơ, huyện Đắk R'lấp là một trong hai dự án thí điểm khai thác, chế biến bô xít, sản xuất alumin tại Tây Nguyên của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV).

Nhà máy Alumin Nhân Cơ tại huyện Đắk R’lấp đã vận hành thương mại từ tháng 7/2017 với công suất 650.000 tấn alumin/năm. Hiện nhà máy do Công ty Nhôm Đắk Nông - TKV quản lý, vận hành.

Ngay từ khi bắt đầu triển khai vào năm 2010, dự án Nhà máy Alumin Nhân Cơ đã được yêu cầu đánh giá kỹ lưỡng tác động môi trường. Năm 2017, nhà máy đã lắp đặt hệ thống quan trắc khí thải tự động và liên tục cập nhật các biện pháp kỹ thuật để giảm thiểu rủi ro môi trường. Hệ thống thu gom nước thải, giảm tiếng ồn và xử lý bụi cũng được nâng cấp, giúp chất lượng không khí và nước thải luôn nằm trong giới hạn cho phép.

a DJI_0718 — Hệ thống băng tải khép kín đưa bô xít sau tuyển rửa về Nhà máy Alumin Nhân Cơ để sản xuất góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường

Trong quá trình vận hành, Nhà máy Alumin Nhân Cơ từng đối mặt với một số vấn đề môi trường. Đáng chú ý, vào tháng 9/2017, nước thải sau xử lý từ hồ chứa bị rò rỉ do mưa lớn kéo dài, dù đã được xử lý kịp thời. Một số thời điểm khác, hiện tượng phát tán bụi ra khu vực xung quanh do hoạt động sản xuất cao điểm cũng từng được ghi nhận và nhanh chóng khắc phục.

Theo Công ty Nhôm Đắk Nông - TKV, từ đó tới nay, nhà máy không xảy ra các vụ việc mang tính sự cố về môi trường. Công tác bảo vệ môi trường trong quá trình khai thác bô xít, sản xuất alumin tại Nhà máy Alumin Nhân Cơ được kiểm soát tốt.

a DJI_0349 — Rất nhiều diện tích keo đã được trồng trên khu vực khai thác quặng bô xít trước đó phục vụ sản xuất của Nhà máy Alumin Nhân Cơ

Trong giai đoạn 2017 - 2024, TKV đã chi khoảng 100 tỷ đồng cho công tác bảo vệ môi trường tại Nhà máy Alumin Nhân Cơ. Toàn bộ diện tích hơn 204ha sau khai thác bô xít phục vụ sản xuất alumin tại Đắk R’lấp đã được trồng lại cây keo theo đề án cải tạo, phục hồi môi trường đã được phê duyệt.

Cuối năm 2023, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã cấp giấy phép môi trường cho Nhà máy Alumin Nhân Cơ. Theo giấy phép này, nhà máy có trách nhiệm vận hành các công trình xử lý chất thải theo đúng quy trình. Nhà máy phải bảo đảm chất lượng khí thải, nước thải đạt quy chuẩn trước khi xả ra môi trườn; có biện pháp giảm thiểu tiếng ồn, độ rung và xử lý sự cố nếu xảy ra ô nhiễm vượt ngưỡng.

Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường Đắk Nông cho biết, quá trình sản xuất, vận hành Nhà máy Alumin Nhân Cơ thời gian qua bảo đảm các quy định pháp luật về môi trường. Quá trình vận hành nhiều năm qua không xảy ra sự cố môi trường, được người dân và chính quyền địa phương đánh giá cao.

anh nhom quoc gia — Công tác bảo vệ môi trường tại Nhà máy Alumin Nhân Cơ thời gian qua luôn được kiểm soát tốt, được đánh giá cao

“Quá trình vận hành Nhà máy Alumin Nhân Cơ luôn tuân thủ quy trình kỹ thuật công nghệ, bảo đảm an toàn cho người và thiết bị. Chất lượng khí thải, nước thải, tiếng ồn, bụi… đều dưới ngưỡng cam kết”, lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường Đắk Nông cho hay.

Để phục vụ hoạt động của Nhà máy Alumin Nhân Cơ, TKV hiện xây dựng 3 trong số 6 khoang của công trình hồ chứa bùn đỏ. Dự án Đập hồ chứa bùn sau tuyển rửa số 2 phục vụ sản xuất alumin của nhà máy đã triển khai và đang trong giai đoạn tăng tốc. Dự kiến đến cuối năm 2025, Nhà máy Alumin Nhân Cơ sẽ có 3 khoang chứa bùn đỏ và 2 hồ chứa bùn sau tuyển rửa. Các công trình này góp phần quan trọng vào việc phục vụ sản xuất, bảo vệ môi trường tại Nhà máy Alumin Nhân Cơ.

Chủ động áp dụng công nghệ mới

Thời gian qua, Công ty Nhôm Đắk Nông - TKV đã triển khai hàng loạt biện pháp, sáng kiến và công trình bảo vệ môi trường. Các giải pháp thử nghiệm được đưa ra nhằm bảo đảm môi trường sản xuất luôn an toàn theo quy định pháp luật.

anh trong keo — Công ty Nhôm Đắk Nông đã thử nghiệm việc phủ lớp bùn sau tuyển rửa lên bề mặt, sau đó trồng keo lên trên

Mới đây, Công ty Nhôm Đắk Nông - TKV đã trồng thử nghiệm thành công việc trồng keo trên diện tích thải bùn sau tuyển rửa. Tại một khu đất khoảng 6ha sau khai thác bô xít, Công ty Nhôm Đắk Nông đã thử nghiệm việc phủ lớp bùn sau tuyển rửa lên bề mặt, sau đó trồng keo lên trên.

Qua theo dõi của Công ty Nhôm Đắk Nông - TKV, toàn bộ diện tích keo được trồng đều sinh trưởng, phát triển tốt. Đây là tiền đề quan trọng cho phương án đưa bùn sau tuyển rửa ngược lại khai trường bô xít nhằm tạo mặt bằng, nhất là khi TKV đang có kế hoạch mở rộng, nâng cấp và đầu tư thêm các tổ hợp sản xuất bô xít - alumin - nhôm.

Một điểm mới rất đáng chú ý là việc TKV thử nghiệm công nghệ thải bùn đỏ khô trong quá trình sản xuất alumin. Đây là giải pháp tiên tiến, mang lại lợi ích về môi trường, kinh tế và kỹ thuật so với phương pháp thải ướt truyền thống, đang được sử dụng tại hai nhà máy alumin của TKV.

Công nghệ thải ướt bùn đỏ đang được áp dụng tại Nhà máy Alumin Nhân Cơ gây tốn kém chi phí, diện tích sử dụng và có nguy cơ phát sinh ô nhiễm môi trường

Theo đại diện TKV, bùn đỏ là chất thải dạng lỏng (có độ pH cao) sinh ra trong quá trình sản xuất alumin từ quặng bô xít. Trong quá trình sản xuất alumin, bùn đỏ phát sinh được bơm ra các hồ chứa chuyên dụng, có lót bạt chống thấm nhằm ngăn ngừa thẩm thấu kiềm vào nước ngầm.

Công nghệ thải ướt bùn đỏ tốn chi phí cao do cần diện tích lớn để xây dựng các khoang chứa. Việc quản lý chất thải tại các khoang chứa cũng cần quản lý chặt chẽ để tránh tràn bùn ra môi trường khi có mưa lớn.

Trong khi đó, công nghệ thải khô bùn đỏ được thực hiện bằng phương pháp cô đặc bùn thành dạng sệt có hàm lượng chất rắn cao. Chất thải khô bùn đỏ khô sẽ được vận chuyển đến bãi chứa để đắp chồng thành từng lớp, cho phép tiết kiệm đất và nâng cao tính ổn định của bãi chứa.

a 352A0863 — Đại diện TKV giới thiệu về các mẫu sản phẩm trong quá trình sản xuất alumin cho lãnh đạo Trung ương và tỉnh Đắk Nông

Từ năm 2025, TKV bắt đầu thử nghiệm công nghệ thải khô tại tổ hợp alumin Tân Rai (Lâm Đồng). Bước đầu, việc áp dụng công nghệ này đã mang lại nhiều lợi ích khi tiết kiệm tài nguyên đất, an toàn về môi trường và giảm tổng chi phí đầu tư.

Đại diện TKV cho hay: Theo định hướng của mình, TKV đang có kế hoạch nâng cấp hai tổ hợp Alumin Tân Rai và Nhân Cơ lên công suất 2 triệu tấn alumin/năm. TKV đầu tư mới một dự án alumin công suất 2 triệu tấn/năm tại Đắk Nông trước năm 2030. Với nhiều tín hiệu tích cực về môi trường, chúng tôi sẽ mở rộng, áp dụng công nghệ thải khô bùn đỏ cho tất cả các dự án mở rộng, đầu tư mới của mình.