Chuyện về người vẽ cờ Tổ quốc

Tác giả - nhà văn Sơn Tùng, thương binh hạng 1/4, đã tạc chân dung nhà cách mạng - liệt sĩ Nguyễn Hữu Tiến (1901 - 1941) bằng ngôn ngữ văn học với gần 300 trang sách. Ra mắt bạn đọc lần đầu tiên năm 1981, cuốn sách được tái bản nhiều lần ở cơ quan xuất bản trực thuộc Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của người chiến sĩ cộng sản kiên trung, tài năng, người con ưu tú của quê hương Hà Nam (nay là tỉnh Ninh Bình) qua tác phẩm vô cùng sống động và hấp dẫn.

CỜ ĐỎ SAO VÀNG SÁNG TƯƠNG LAI

Mùa xuân năm 2010, vừa qua Tết Nguyên đán Canh Dần, tôi cùng bạn đồng môn Danh Giới (quê H.Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang) về làng Lũng Xuyên, xã Yên Bắc, H.Duy Tiên, tỉnh Hà Nam. Chúng tôi tìm gặp bà Nguyễn Thị Xu, người con gái duy nhất của nhà cách mạng - liệt sĩ Nguyễn Hữu Tiến là Phó bí thư Đảng bộ tỉnh Hà Nam và là tác giả Quốc kỳ.

Đứng trong sân im vắng, chúng tôi ngắm nhìn ngôi nhà mái bằng rêu mốc dần bao phủ những dòng chữ: "Nhà lưu niệm đồng chí Nguyễn Hữu Tiến - người vẽ lá cờ Tổ quốc...". Cánh cửa giữa mở toang mà không thấy ai trong nhà.

Chuyện về người vẽ cờ Tổ quốc- Ảnh 1. — Sách *Nguyễn Hữu Tiến - Người vẽ cờ Tổ quốc*

Thấy người lạ, anh hàng xóm đứng nhà bên cạnh gọi: "Bà có khách đấy". Có tiếng trả lời vọng ra từ đầu hồi.

Lát sau, trước mắt chúng tôi là cụ bà có khuôn mặt phúc hậu chầm chậm bước ra. Đó là bà Nguyễn Thị Xu, người con gái của liệt sĩ Nguyễn Hữu Tiến. Tất tả vấn lại chiếc khăn đội đầu, bà chậm rãi cất từng tiếng: "Mời các chú, các anh vào nhà trong xơi nước".

Sau khi ngước nhìn lên đầu hồi, ngắm bức chân dung sơn dầu tác giả Quốc kỳ do tác giả Quốc ca - nhạc sĩ Văn Cao vẽ, anh Danh Giới lên tiếng thưa chuyện:

- Hôm nay, chúng cháu tìm về quê gặp bà là để xin bà kể cho nghe một số tư liệu về cụ Nguyễn Hữu Tiến.

Bà Xu mời nước chúng tôi, rồi thong thả kể:

- Cụ tôi tham gia hoạt động cách mạng từ sớm, khi tôi mới biết bò ấy mà, nên tôi cũng không được biết chuyện trực tiếp đâu. Tiếc rằng những cụ già biết cụ tôi đều mất cả rồi. Về sau này, có ông Sơn Tùng ở Hà Nội, là nhà văn, viết hẳn một quyển sách về cụ tôi. Tôi kể cho các chú cũng là từ trong sách ấy mà ra thôi.

Ngày 5.3.1901, cậu bé Nguyễn Hữu Tiến cất tiếng khóc chào đời tại làng Lũng Xuyên. Bốn mươi năm sau, Nguyễn Hữu Tiến đã vẽ lá cờ đỏ sao vàng, ngọn lửa cách mạng thôi thúc nhân dân vùng lên phá xiềng gông thực dân Pháp trong khởi nghĩa Nam Kỳ (23.11.1940) để rồi được Chủ tịch Hồ Chí Minh chọn làm Quốc kỳ tại Quốc dân Đại hội Tân Trào (16.8.1945), và Quốc hội khóa I (1946) một lần nữa đồng tâm nhất trí chọn làm biểu tượng thiêng liêng của quốc gia cho đến ngày nay.

Chuyện về người vẽ cờ Tổ quốc- Ảnh 2. — Chân dung (truyền thần) liệt sĩ Nguyễn Hữu Tiến

Trước ngày Nam Kỳ khởi nghĩa (23.11.1940), là Ủy viên Thường vụ Xứ ủy Nam Kỳ, phụ trách cơ quan ấn loát truyền đơn lời kêu gọi của Đảng và báo Tiến lên, Nguyễn Hữu Tiến đã thửa một lá cờ đỏ, đính ngôi sao vàng năm cánh chính giữa. Rồi chính Nguyễn Hữu Tiến vẽ lá cờ vào phiến đá, in ra nhiều bản cho chuyển xuống các cơ sở bí mật. Công việc in ấn gần xong thì lính kín ập đến. Không ai trong cơ quan chạy thoát.

Sau thất bại của Nam Kỳ khởi nghĩa, Nguyễn Hữu Tiến bị kết án tử hình cùng các đồng chí nguyên Tổng Bí thư Hà Huy Tập, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ, Võ Văn Tần, Nguyễn Thị Minh Khai...

Trước khi ra pháp trường, Nguyễn Hữu Tiến đã để lại lời nhắn với đồng chí, đồng đội:

"Vĩnh biệt hôm nay có mấy lời

Nhắn cùng đồng chí khắp nơi nơi

Tinh thần để lại cho non nước

Thù hận ghi sâu giữa đất trời

Án chém Hà Nam đà rũ sạch

Khổ sai Côn Đảo đã qua rồi

Anh em đi trọn con đường nhé

Cờ đỏ sao vàng sáng tương lai"

Năm 1993, Tỉnh ủy - Hội đồng Nhân dân - Ủy ban Nhân dân tỉnh Hà Nam, H.Duy Tiên đã xây dựng nhà lưu niệm Người vẽ cờ Tổ quốc. Bà Xu cùng với người con trai thứ tư trông nom.

Tưởng nhớ công ơn, chính quyền địa phương đã đặt tên đường Nguyễn Hữu Tiến ở TP.Phủ Lý, ở thị trấn Đồng Văn, Trường Tiểu học Nguyễn Hữu Tiến ở xã Yên Bắc này, và cả trường năng khiếu Nguyễn Hữu Tiến ngoài thị trấn Hòa Mạc.

BÀI THƠ LÀ MỘT CĂN CỨ XÁC THỰC

Gần 10 năm sau, tôi trở lại Lũng Xuyên, bà Xu đã về với tổ tiên. Nhà lưu niệm được tu bổ khang trang. Năm 2015, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã về dự lễ khánh thành Nhà tưởng niệm đồng chí Nguyễn Hữu Tiến.

Chuyện về người vẽ cờ Tổ quốc- Ảnh 3. — Nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang dự lễ khánh thành Nhà tưởng niệm liệt sĩ Nguyễn Hữu Tiến (13.2.2015)

Trong một lần trò chuyện tại cơ quan (2022), PGS-TS Lý Việt Quang, Viện trưởng Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ Đảng (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh), có hỏi tôi về tư liệu liên quan đến tác giả Quốc kỳ. Tôi trả lời anh:

- Hơn 40 năm về trước, nhà văn Sơn Tùng đã đăng trên báo Sài Gòn giải phóng 10 kỳ bài viết Người vẽ cờ Tổ quốc. Tác giả khẳng định: Nguyễn Hữu Tiến là người vẽ lá cờ đỏ sao vàng. Ở thời điểm đầu những năm 1980, nhân chứng quan trọng và cốt yếu của Nam Kỳ khởi nghĩa (23.11.1940) còn nhiều và khỏe mạnh, minh mẫn như cụ bà Nguyễn Thị Thập - nguyên Phó chủ tịch Quốc hội, người phụ nữ đầu tiên được trao tặng Huân chương Sao Vàng; GS-NGND Trần Văn Giàu - nguyên Bí thư Xứ ủy Nam Kỳ… Khi đó, các cụ đều sinh sống tại TP.HCM. Và qua thông tin tôi nắm được thì không thấy các cụ Nguyễn Thị Thập, Trần Văn Giàu có ý kiến trái chiều.

Ngày 9.4.2021, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và Tỉnh ủy Hà Nam tổ chức Hội thảo khoa học "Đồng chí Nguyễn Hữu Tiến - Người chiến sĩ cộng sản kiên trung, tài năng, người con ưu tú của quê hương Hà Nam". Tại hội thảo, PGS-TS Trần Minh Trưởng, nguyên Viện trưởng Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ Đảng (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh), đã công bố tham luận góp thêm ý kiến Ai là tác giả của lá cờ Tổ quốc - cờ đỏ sao vàng.

TS Trưởng nêu quan điểm: "Nguyễn Hữu Tiến là tác giả của lá cờ Tổ quốc. Bởi vì, nếu Nguyễn Hữu Tiến không phải là người thiết kế, vẽ lá cờ đỏ sao vàng; không phải là tác giả của lá cờ Tổ quốc, lại chưa bao giờ nhìn thấy trên thực tế lá cờ đỏ sao vàng, tại sao đồng chí có thể sáng tác bài thơ mô tả một cách chính xác và chi tiết về lá cờ đến vậy? Hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng - qua bài thơ của Nguyễn Hữu Tiến là một căn cứ xác thực, là một cơ sở khoa học, để tiến hành xác minh và khẳng định tác giả của lá cờ Tổ quốc một cách khách quan, chính xác".

Nguồn: https://thanhnien.vn/chuyen-ve-nguoi-ve-co-to-quoc-185250901215538385.htm