Kỳ công làm phù điêu xi măng đắp nổi

Tranh phù điêu xi măng đắp nổi với các chi tiết được làm nổi lên cao hơn so với nền mang lại cảm giác chân thực, sống động cho người xem

Tỉ mỉ từng chi tiết, công đoạn

Tranh phù điêu đắp nổi là một hình thức điêu khắc nghệ thuật, trong đó hình ảnh hoặc họa tiết được tạo ra trên bề mặt phẳng, với các chi tiết được làm nổi lên, cao hơn so với nền mang lại cảm giác chân thực và sống động cho người xem.

Theo anh Hoàng Hùng ở TP Hải Dương, người đã tốt nghiệp Trường Đại học Sư phạm nghệ thuật Trung ương và Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam và gắn bó với công việc đắp phù điêu 20 năm nay, phù điêu được tạo nên từ những chất liệu khác nhau với phong cách tả thực, cách điệu, trừu tượng... ở nhiều chủ đề như lịch sử, phong cảnh… Ở mỗi chủ đề, đòi hỏi họa sĩ đều phải dành thời gian, tìm hiểu trước khi bắt tay vào phác họa ý tưởng. Đối với chủ đề lịch sử, họa sĩ phải dành thời gian nghiên cứu tài liệu, phim ảnh để có thể khắc họa được con người, bối cảnh phù hợp ở từng giai đoạn lịch sử khác nhau.

Anh Hùng chia sẻ: “Đối với tạo hình trong bối cảnh chiến tranh, họa sĩ phải khắc họa được vóc dáng con người ở giai đoạn lịch sử ấy. Dù họ gầy gò nhưng thần thái toát lên những mong ước, khát khao về hòa bình, độc lập… Còn với chủ đề phong cảnh, cần nắm bắt xem ở từng thời điểm, người dân ưa thích hay chuộng xu hướng nào".

Ngoài ra, họa sĩ phải luôn trau dồi kiến thức, có ý tưởng sáng tạo thay vì làm một cách rập khuôn, theo lối mòn. Người thợ có tư duy sáng tạo tốt thì sản phẩm mới tinh xảo, đẹp mắt và sống động như thực. Một bức tranh phù điêu qua nhiều công đoạn từ lên ý tưởng về bố cục, nội dung cho đến quá trình đắp, hoàn thiện. Họa sĩ cần cẩn thận, tỉ mỉ, khéo léo trong từng chi tiết nhỏ khi đắp, khoét… để tạo thành một bức phù điêu hoàn chỉnh.

Các công đoạn khi làm phù điêu xi măng đòi hỏi sự tỉ mỉ của người họa sĩ (ảnh nhân vật cung cấp)

Tốt nghiệp Trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội, anh Phùng Phương ở xã Liên Hồng (TP Hải Dương) đã có hơn 10 năm gắn bó với nghề dạy vẽ, thiết kế và vẽ tranh tường, đắp phù điêu. Anh Phương chia sẻ khác với vẽ tranh đơn thuần, phù điêu là tổng hòa của tranh vẽ và điêu khắc.

“Bằng cách đắp nổi hoặc khoét lõm để tạo ra chi tiết sống động, những bức phù điêu với bố cục nhiều lớp theo các hình khối, góc độ, tạo cảm giác chân thực và sống động cho người xem”, anh Phương nói.

Có nhiều nguyên liệu để tạo nên những bức tranh phù điêu như thạch cao, gỗ, đá, kim loại… song nguyên liệu xi măng hiện được nhiều người lựa chọn vì tính ứng dụng cao và giá thành phù hợp. Anh Phương phân tích: “Xi măng có độ bền cao, chi phí thấp và tính nghệ thuật cũng không thua kém các vật liệu khác”.

Tùy vào mức độ phức tạp, những bức phù điêu bằng xi măng có thời gian thi công khác nhau

Anh Phương chia sẻ để tạo nên những tác phẩm nghệ thuật phù điêu xi măng, người thợ phải thực hiện nhiều công đoạn như làm cốt, da, chi tiết, xả nhám, lót và tô màu.

Trong công đoạn làm cốt cũng có nhiều bước như uốn sắt làm khung định hình tác phẩm, đến trộn tỷ lệ hỗn hợp vữa nước, xi măng, cát sao cho chuẩn để tạo ra tác phẩm nghệ thuật đẹp mắt. Công đoạn nào cũng đòi hỏi sự tỉ mỉ và cẩn thận. Những tranh phức tạp, việc tạo cốt thép để cố định mẫu, nâng đỡ sức nặng của phần xi măng đắp nổi rất quan trọng.

Sau công đoạn làm cốt, da, việc tỉa chi tiết cũng phải tiến hành thật tỉ mỉ để làm nổi bật sắc thái, đường nét. Ngoài các dụng cụ như bay, bút sắt, người họa sĩ phù điêu có thể sáng tạo các dụng cụ khác như tăm, vỏ để tạo hình, ''đi'' những đường nét phức tạp. Công đoạn phối màu, tạo ánh sáng, bóng từ những chi tiết nhỏ tạo nên nét hài hòa. Mỗi tác phẩm phù điêu sẽ mang đậm dấu ấn của người tạo ra nó. Yêu cầu bố cục của bức phù điêu được cho là một trong những yếu tố quan trọng bởi sự hài hòa về đường nét, đa dạng các hình khối, chia mảng chính, mảng phụ và mảng đặc, mảng trống rõ ràng để bức phù điêu có hình dạng cân đối.

Sống động

Phù điêu xi măng hiện được nhiều người lựa chọn vì tính ứng dụng cao và giá thành phù hợp

Mỗi khi hoàn thiện một bức tranh phù điêu, anh Hùng đều cảm thấy tự hào vì công việc của mình đã tạo nên những tác phẩm nghệ thuật, khắc ghi những dấu mốc đáng nhớ, làm đẹp cho đời… Những điều ấy khiến anh thêm yêu và gắn bó với nghề.

Khoảng sân rộng của gia đình ông Phạm Văn Quản ở thôn Đồng Lại, xã Liên Hồng (TP Hải Dương) gây ấn tượng mạnh với 6 bức phù điêu sống động. Điều khiến ai cũng xuýt xoa khi nhìn vào là tạo hình chim công, cá chép, cây tùng, cây trúc… có kích thước như thật, có chiều sâu, tỉ mỉ tới từng chi tiết nhỏ. Ông Quản cho biết vì thích tô điểm cho không gian ngôi nhà nên ông đã chọn đắp tranh tường phù điêu, mang lại sự khác biệt so với tranh tường thông thường.

Không chỉ trang trí cho không gian sống của gia đình, mỗi bức tranh phù điêu còn được nhiều người cho rằng có ý nghĩa về mặt phong thủy. Ông Quản giới thiệu, bức phù điêu chim công biểu tượng mạnh mẽ, may mắn, thịnh vượng và tài lộc. Chim công với vẻ đẹp uyển chuyển và bộ lông rực rỡ, tượng trưng cho sự cao quý, thanh thoát và hạnh phúc. Hay như bức thuận buồm xuôi gió mang ý nghĩa may mắn, thuận lợi. "Bề mặt phù điêu xi măng khi hoàn thiện mịn nên việc vệ sinh cũng dễ dàng", ông Quản chia sẻ.

Với những đường nét mềm mại, sống động, phù điêu xi măng đã “thổi hồn” vào bức tường khô khan

HÀ NGA - HUYỀN TRANG

Nguồn: https://baohaiduong.vn/ky-cong-lam-phu-dieu-xi-mang-dap-noi-407604.html