Mặn mà dưa gang muối

dưa gang trộn - ảnh Như Hiền (1) — *Dưa gang trộn. Ảnh: Như Hiền*

Hồi nhỏ xíu xiu mỗi lần nhìn mấy trái dưa gang muối quấn lá chuối lấp ló trong giỏ đi chợ tôi thường nghĩ: “Vừa mặn vừa chua chứ có ngon lành chi đâu mà má mua hoài”. Vậy mà giờ đi xa, thỉnh thoảng lại quay quắt nhớ cái vị vừa mặn vừa chua đó.

Sạp rau quê giản đơn với bó rau muống kẹp bẹ chuối, rổ rau giá trắng phau vừa nhổ tinh mơ ở bãi cát ven sông Thu Bồn, và lúc nào cũng có thau dưa gang muối vàng ươm mời mọc. Rồi những trái dưa muối nhẹ nhàng bỏ vào giỏ đi chợ, theo chân các bà các mẹ về nhà. Dưa gang xắt mỏng, xả vài ba nước cho bớt mặn đem kho cùng cá hay xào với thịt, rắc thêm tí hành, tí tiêu thì hết sạch nồi cơm.

Ở quê hay kho cá với dưa. Cái nếp kho cá có kèm theo dưa gang muối, thơm chín, mít non… được bà chỉ cho mẹ, mẹ chỉ cho con. Phải chăng nhà nghèo con đông, thịt cá thì mắc nên phải thêm thơm thêm dưa kho cùng mới đủ cho bữa ăn đông đúc người? Chẳng rõ nữa nhưng dưa gang muối kho cùng cá trên lửa nhỏ liu riu để nước kho thấm từ từ, lát dưa trở nên đậm đà thơm ngon vô cùng. Thiệt lạ, dưa lúc nào cũng hết trước cá.

Hồi mới vào Sài Gòn, thèm dưa gang tôi ra chợ hỏi, ngạc nhiên khi người ta chỉ tới sạp trái cây. Tôi “hết hồn” nhìn mấy trái dưa mấy kí lô. Thấy tôi cứ đứng nhìn, chị chủ chỉ cách ăn là về gọt vỏ, dầm sữa đường, ăn như ăn bơ vậy. Lúc đó tôi mới biết dưa gang muối trái nhỏ xíu ấy chỉ có ở quê mình. Nhìn trái dưa gang xứ người ta như “con heo con” mà chợt thương mấy đám ruộng cạn xợt năm nào ba má cuốc lên trồng dưa. Thiếu nước, ruộng dưa trái to, trái nhỏ, trái đèo đẹt nhưng được ba má hái hết vào muối trong cái lu to để dành cho mùa lụt.

Dưa gang muối chế biến kiểu gì cũng sẽ ra một món ăn ngon. Không có thịt cá thì cũng chẳng sao. Dưa xắt mỏng vắt ráo trộn tỏi ớt, mắm cái cũng trở thành món chính qua bữa. Nhà đông con, mỗi lần đi chợ má thường mua dưa gang để sẵn, để bất chợt nhà hết đồ ăn thì cắt dưa trộn với mắm cái. Những buổi chiều đi ruộng đói bụng, ba mặc nguyên bộ đồ lấm len bùn, bới tô cơm nguội ngồi trước hiên nhà ăn với dưa trộn mắm ớt. Ăn xong lại tất tả ra đồng cày ruộng tiếp.

Với tôi, cầu kỳ và ngon hơn cả là món gỏi dưa gang. Dưa gang xắt thật mỏng, rửa và vắt cho thật ráo nước. Rang vài hạt đậu phụng, ra vườn ngắt thêm ít ngọn rau thơm. Phi thật thơm dầu phụng với củ nén, để cho dầu bớt nóng cho dưa gang vào, bóp với tiêu tỏi, tí mắm, tí đường rồi thêm đậu phụng, rau thơm thì có liền một món ngon.

Ở Sài Gòn, đâu thiếu thịt thà hay những món ăn lạ miệng. Vậy mà lạ thay, cứ quay quắt nhớ mấy trái dưa gang muối vàng ươm ở góc chợ quê nhà. Chợ quê với đùm chè, cái bánh, bịch xu xoa mát rượi trong giỏ đi chợ của má luôn là giấc mơ ngọt ngào của mọi đứa trẻ quê. Dưa gang chiều lòng người xa quê cũng theo xe đò, làm một cuộc tha hương đến với những mẹt rau phố thị ở chợ Bà Hoa. Mấy kẻ xa quê như mình, nhìn thấy mấy trái dưa lại mừng như gặp gỡ lại người bạn cũ. Mua về, bắt chước má ngày xưa xắt mỏng dưa, rang đậu, khử dầu. Đưa miếng bánh tráng giòn tan xúc một miếng dưa gang trộn đưa lên miệng mà lòng rưng rưng nhớ…

Nguồn: https://baodanang.vn/man-ma-dua-gang-muoi-3302795.html