Ngày Dân số thế giới (11-7): Cần thêm chính sách để khuyến sinh

Một ông bố tương lai học cách thực hành chăm sóc em bé tại lớp học tiền sản do Bệnh viện Đồng Nai - 2 tổ chức. Ảnh: BVCC

Nay, trước thực tế mức sinh tại nhiều địa phương trong cả nước đang xuống rất thấp, Quốc hội đã sửa quy định này. Theo đó, mỗi cặp vợ chồng được quyết định về thời gian sinh con, số con, khoảng cách giữa các lần sinh.

Đồng Nai trong nhóm các tỉnh, thành có mức sinh thấp

Thông tin từ Bộ Y tế, sau sáp nhập địa giới hành chính, cả nước có 13/34 tỉnh, thành phố có mức sinh dưới mức sinh thay thế (dưới 2,1 con/phụ nữ). Thành phố Hồ Chí Minh vẫn là địa phương có mức sinh thấp nhất cả nước với 1,43 con/phụ nữ. Đồng Nai đứng thứ 8/13 với 1,79 con/phụ nữ. Địa phương có mức sinh thay thế cao nhất cả nước là Điện Biên với 2,6 con/phụ nữ.

Bộ Y tế chỉ rõ, mức sinh của Việt Nam hiện chỉ đạt 1,91 con/phụ nữ, nằm trong tốp 5 nước có mức sinh thấp nhất trong khu vực Đông Nam Á. Nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó có áp lực về nhà ở, khó khăn về tài chính, công việc của cha mẹ, chỗ học hành cho con, chế độ chăm sóc, nuôi dưỡng con, quy định về kỷ luật đảng viên sinh con thứ 3 trước đây...

Ngoài ra, tình trạng vô sinh, vô sinh thứ phát đang gia tăng cũng khiến mức sinh giảm. Nhiều gia đình chỉ sinh một con, thậm chí không ít cặp vợ chồng trẻ chưa nghĩ đến việc có con.

Ngày Dân số thế giới năm 2025 có chủ đề “Quyền tự quyết về sinh sản trong một thế giới đang thay đổi”.

Chị Hoàng Lệ Quyên (ngụ phường Phước Tân) chia sẻ, vợ chồng chị làm việc ở cơ quan nhà nước, thu nhập không cao. Sau nhiều năm thắt chặt chi tiêu cộng với sự hỗ trợ của hai bên gia đình, mới đây vợ chồng chị đã mua được một căn nhà nhỏ.

“Sinh được một đứa con đã khó, để nuôi dạy, chăm sóc con đàng hoàng càng khó hơn. Rất nhiều thứ phải nghĩ tới, mà nếu tài chính không vững sẽ không thể đảm bảo. Vì vậy, chúng tôi quyết định chỉ sinh một con” - chị Quyên chia sẻ.

Trong khi đó, dù điều kiện gia đình khá giả nhưng sau 7 năm “kế hoạch” để tập trung cho công việc, chị Đ.N.B. (35 tuổi, ngụ phường Tân Triều) không thể sinh thêm con thứ 2 vì vô sinh thứ phát. Mặc dù đã chạy chữa nhiều nơi nhưng hy vọng có thêm con của vợ chồng chị B. chưa thể thực hiện.

Các chuyên gia cảnh báo, mức sinh thấp tác động sâu sắc đến cơ cấu dân số, làm suy giảm nhóm dân số trong độ tuổi lao động, đẩy nhanh quá trình già hóa dân số và ảnh hưởng tiêu cực đến quy mô dân số cũng như các vấn đề an sinh xã hội.

Cần đồng bộ nhiều giải pháp để khuyến sinh

Phó giám đốc Sở Y tế Võ Thị Ngọc Lắm cho biết, chính sách dân số đã thay đổi từ “dân số - kế hoạch hóa gia đình” sang “dân số và phát triển”. Tại Đồng Nai, để khuyến sinh, HĐND tỉnh đã ban hành nghị quyết quy định chính sách khuyến khích, hỗ trợ đối với tập thể, cá nhân thực hiện tốt công tác dân số trên địa bàn tỉnh. Những phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi sẽ được hỗ trợ một lần số tiền là 1 triệu đồng/người. Các xã, phường làm tốt công tác dân số cũng được hỗ trợ. Phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn nghèo của tỉnh Đồng Nai, đối tượng bảo trợ xã hội, người sống tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số được miễn phí thực hiện tầm soát trước sinh, tầm soát sơ sinh tại các cơ sở y tế công lập trên địa bàn tỉnh.

Về phía Trung ương, Bộ Y tế đã bãi bỏ tiêu chí giảm sinh con thứ 3 trở lên, khuyến khích phụ nữ kết hôn trước tuổi 30 và sinh đủ 2 con trước tuổi 35. Đáng chú ý, từ ngày 20-3-2025, không xem xét xử lý kỷ luật đảng viên sinh con thứ 3.

Quốc hội đã thông qua Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số. Trong đó, mỗi cặp vợ chồng được quyền quyết định về thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh phù hợp với lứa tuổi, tình trạng sức khỏe, điều kiện học tập, lao động, công tác, thu nhập và nuôi dạy con của cặp vợ chồng, cá nhân trên cơ sở bình đẳng.

Để giảm bớt gánh nặng chi phí cho các gia đình, cuối tháng 6 vừa qua, Quốc hội đã thông qua nghị quyết miễn học phí cho toàn bộ trẻ em mầm non, học sinh theo học tại các cơ sở giáo dục công lập từ năm học 2025-2026. Học sinh theo học tại cơ sở giáo dục dân lập, tư thục sẽ được hỗ trợ học phí.

Các chuyên gia đánh giá, để chính sách khuyến sinh thực sự hiệu quả, ngoài những chính sách kể trên, cần có thêm nhiều chính sách khác liên quan đến hỗ trợ tài chính, nhà ở xã hội, việc làm, trường học, chế độ phúc lợi xã hội… để các cặp vợ chồng cảm thấy an tâm khi có thêm con. Từ đó sẽ thúc đẩy sự phát triển dân số và kinh tế trong tương lai.

Hạnh Dung

Nguồn: https://baodongnai.com.vn/xa-hoi/202507/ngay-dan-so-the-gioi-11-7-can-them-chinh-sach-de-khuyen-sinh-09f218c/