Nhân lên điển hình “Dòng họ học tập”

Đại diện Hội Khuyến học tỉnh Đồng Nai đến thăm và khảo sát mô hình Dòng họ học tập của dòng họ Nguyễn Đức (ở ấp Bàu Cối, xã Bảo Quang, thành phố Long Khánh). Ảnh: H.Yến

Đây là cách mà nhiều ban khuyến học dòng họ trong tỉnh đang làm trong công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập.

“Ly hương bất ly tổ”

Dòng họ Nguyễn Đức ở ấp Bàu Cối, xã Bảo Quang (thành phố Long Khánh) có 38 hộ gia đình, là những người con của vùng đất Quảng Trị chọn Đồng Nai làm nơi sinh sống, lập nghiệp. Với truyền thống “ly hương bất ly tổ”, năm 2003, những người con của dòng họ Nguyễn Đức ở xã Bảo Quang đã tập hợp nhau lại cùng đóng góp xây dựng nhà thờ tổ của dòng họ. Họ gọi đây là “vọng từ đường” để luôn nhớ về nguồn gốc tổ tiên. Hàng năm, theo lịch cố định, tất cả con cháu trong dòng họ lại tề tựu tại nhà thờ tổ để làm lễ cúng, kính nhớ tổ tiên.

Từ đây, công tác khuyến học của dòng họ cũng được thúc đẩy và gặt hái được nhiều quả ngọt, góp phần vào công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập ở địa phương.

Dòng họ đóng vai trò rất lớn trong việc kiểm soát và điều chỉnh hành vi của các thành viên dựa trên cơ sở những quy tắc đặt ra khi lập họ. Do vậy, dòng họ có sự ảnh hưởng nhất định đến nhận thức của mỗi cá nhân, nhất là nhận thức về tầm quan trọng của việc học. Dòng họ học tập đã thực sự trở thành nguồn động viên, tiếp sức cho hoạt động khuyến học tại cơ sở đi vào chiều sâu, tạo sức lan tỏa trong đời sống xã hội.

Ban Khuyến học của dòng họ Nguyễn Đức chính thức đi vào hoạt động từ năm 2009, trực thuộc Hội Khuyến học xã Bảo Quang. Từ chỗ chỉ góp vài cuốn tập, một ít tiền để động viên con cháu trong dòng họ, đến nay, công tác khen thưởng, động viên học sinh đã đi vào quy củ. Hàng năm, các hộ gia đình trong dòng họ đóng góp gần 20 triệu đồng cho quỹ khuyến học. Hiện 100% gia đình trong dòng họ Nguyễn Đức đều đạt danh hiệu “Gia đình học tập”; 70% thành viên trong dòng họ đạt danh hiệu “Công dân học tập”.

“Hàng năm, dòng họ tổ chức họp mặt vào dịp hè tại nhà thờ họ để khen thưởng cho tất cả cá nhân có các bằng khen, giấy khen trong năm học. Chúng tôi cũng luôn nhắc nhở các thành viên trong dòng họ phải giữ được tinh thần đoàn kết, tiên phong, mẫu mực” - ông Nguyễn Đức Lam, đại diện Ban Khuyến học dòng họ Nguyễn Đức, bày tỏ.

Theo ông Nguyễn Văn Tuyền, Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng ấp Bàu Cối, xã Bảo Quang, ở ấp Bàu Cối có 3 ban khuyến học nổi bật: Ban Khuyến học đồng hương làng Lam Thủy, Ban Khuyến học Hội đồng hương Quảng Nam, Ban Khuyến học dòng họ Nguyễn Đức. Trước đó, đời sống của bà con nhân dân ở ấp Bàu Cối rất khó khăn, nhưng nhờ có các ban khuyến học đã tạo điều kiện cho con em học hành thành đạt. Từ đó góp phần nâng cao đời sống vật chất, văn hóa, tinh thần của người dân trên địa bàn. Những người thành công tiếp tục nâng bước cho thế hệ sau tiến bước.

Động viên con cháu vươn lên trong học tập

Tại xã Đồi 61 (huyện Trảng Bom) có dòng họ Trương gồm có 16 gia đình và 67 nhân khẩu. Đây là những người con của mảnh đất Hà Tĩnh vào Đồng Nai lập nghiệp từ năm 1988. Mặc dù chưa có điều kiện để xây nhà thờ tổ như nhiều dòng họ khác nhưng con cháu trong dòng họ Trương vẫn kết nối, cùng nhau chăm lo cho việc học của thế hệ trẻ. Theo đó, căn nhà của ông Trưởng tộc Trương Phát Tấn trở thành nơi tề tựu của những người thân trong dòng họ Trương.

Ban Khuyến học dòng họ Trương được thành lập từ năm 2020. Hàng năm, 100% các gia đình trong dòng họ đăng ký xây dựng Gia đình học tập. Ban Khuyến học dòng họ Trương thường xuyên tổ chức các cuộc họp để những thành viên lớn tuổi, tiêu biểu trong các lĩnh vực sản xuất, chăn nuôi truyền đạt kinh nghiệm cho các thành viên trong họ. Cũng trong các cuộc họp này, các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của địa phương được phổ biến đến tất cả mọi người. Ai cũng hiểu và nắm rõ, bởi vậy con cháu trong dòng họ không vi phạm pháp luật, không mắc tệ nạn xã hội, gương mẫu trong đời sống.

Đến nay, quỹ khuyến học của dòng họ đạt trên 30 triệu đồng/năm. Từ nguồn quỹ này, trong những năm qua, dòng họ tổ chức đều đặn lễ trao thưởng khuyến học cho con cháu có thành tích học tập tiêu biểu. Trung bình hàng năm, dòng họ có trên 15 con, cháu là học sinh được khen thưởng.

Ngoài phần thưởng, học sinh còn nhận được thư khen của dòng họ. Đây là lời động viên hiệu quả để học sinh trong dòng họ vươn lên trong học tập. Ngoài ra, nguồn quỹ khuyến học cũng được sử dụng để hỗ trợ học sinh vượt khó, vươn lên trong học tập.

Để duy trì đều đặn Phong trào Khuyến học, khuyến tài, từ năm 2020, dòng họ có niêm yết 4 tiêu chí Gia đình học tập. Hàng năm, dòng họ đánh giá lại kết quả thực hiện các tiêu chí tại lễ trao thưởng khuyến học. Các con, cháu sau khi tốt nghiệp đại học, cao đẳng báo cáo về  trưởng họ và được làm lễ vinh quy bái tổ.

Ông Trương Phát Tấn tự hào cho biết: “Điều quan trọng trong giáo dục truyền thống không chỉ là chăm lo sức khỏe và điều kiện học hành, mà còn là ý thức tu dưỡng về đạo đức, lòng yêu nước, ý thức đoàn kết, khiêm tốn, vượt khó, giúp đỡ người nghèo…”.

Với những kết quả đã đạt được, dòng họ Trương được UBND xã Đồi 61 công nhận là Dòng họ học tập tiêu biểu.

Hải Yến

Nguồn: https://baodongnai.com.vn/xa-hoi/202504/nhan-len-dien-hinh-dong-ho-hoc-tap-c752a17/