Việt Nam nỗ lực là điểm kết nối mới của chuỗi logistics khu vực

(Chinhphu.vn) - Hành lang kinh tế thế hệ mới nằm ở sự giao thoa của 4 trụ cột: hạ tầng vật lý, khung pháp lý, tài chính thông minh và công nghệ số. Khi các yếu tố này được đồng bộ, mạng lưới thương mại toàn cầu sẽ "xanh hơn, số hóa hơn và gắn kết hơn". Việt Nam có thể trở thành trung tâm năng động của một trật tự logistics mới – bền vững và trách nhiệm.

Các chuyên gia chia sẻ tại phiên thảo luận: “Nâng cao năng lực thích ứng và chống chịu của chuỗi cung ứng - Góc nhìn đa chiều” - Ảnh: VGP

Hợp tác cùng phát triển bền vững

Tiếp nối các hoạt động trong khuôn khổ FIATA World Congress 2025, ngày 9/10, tại Hà Nội, các chuyên gia đã chia sẻ về thách thức và kinh nghiệm nâng cao sức "đề kháng" cho chuỗi cung ứng tại phiên thảo luận "Nâng cao năng lực thích ứng và chống chịu của chuỗi cung ứng – Góc nhìn đa chiều".

Phát biểu tại phiên thảo luận, ông Nguyễn Quang Vinh, Phó Chủ tịch Liên đoàn Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhấn mạnh tầm quan trọng của hệ thống chính sách trong việc tạo dựng môi trường thuận lợi để doanh nghiệp phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn và thực hành bền vững.

Theo đại diện VCCI, trong gần ba thập kỷ qua, chính sách luôn giữ vai trò then chốt ở mọi khía cạnh phát triển doanh nghiệp. Chính sách tốt không chỉ phản ánh năng lực quản trị quốc gia mà còn cho thấy khả năng thích ứng của từng tổ chức trong bối cảnh kinh tế phức tạp. Tất cả đều hướng đến mục tiêu nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy năng suất và khả năng linh hoạt, không chỉ trong phạm vi Việt Nam mà còn mở rộng ra ASEAN.

Tại VCCI, nhiều sáng kiến chính sách được triển khai nhằm giúp doanh nghiệp gia tăng sức chống chịu. Ngoài việc hướng đến mục tiêu khử carbon, VCCI còn tập trung vào việc chia sẻ, lan tỏa kinh nghiệm quốc tế và phát triển Bộ chỉ số doanh nghiệp bền vững (CSI) – công cụ hỗ trợ doanh nghiệp vận hành hiệu quả hơn trong môi trường nhiều biến động.

Ông Vinh nhấn mạnh, việc ứng dụng công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo, blockchain giúp truy xuất nguồn gốc và dự báo rủi ro trong logistics và nông nghiệp sẽ nâng cao tính minh bạch và bền vững cho chuỗi cung ứng.

"Trong 35 năm làm việc với nhiều tổ chức quốc tế, tôi nhận thấy rằng hợp tác và đối tác luôn là chìa khóa vượt qua khó khăn. Từ chuỗi cung ứng có trách nhiệm đến phát triển bền vững, tất cả đều hướng đến mục tiêu bảo vệ con người, tôn trọng tự nhiên và sử dụng nguồn lực xã hội hiệu quả", ông Vinh khẳng định.

Ông Nguyễn Quang Vinh, Phó Chủ tịch Liên đoàn Công nghiệp Việt Nam (VCCI) chia sẻ thông tin - Ảnh: VGP

Kết nối nguồn lực – Tăng sức bật chuỗi cung ứng

Bên cạnh yếu tố chính sách, các chuyên gia quốc tế cũng nhấn mạnh hợp tác giữa Chính phủ, doanh nghiệp và tổ chức quốc tế là yếu tố then chốt giúp chuỗi cung ứng duy trì ổn định trước biến đổi khí hậu và biến động thương mại.

Ông Peter Lim, Phó Chủ tịch Hiệp hội Logistics Singapore, chia sẻ kinh nghiệm quốc đảo này đã thúc đẩy hợp tác công – tư để tái thiết hạ tầng và đào tạo nhân lực logistics, đảm bảo hoạt động số không gián đoạn ngay cả trong giai đoạn COVID-19. Singapore hiện tiếp tục đầu tư mở rộng sân bay và cảng biển, tăng năng lực phục vụ hành khách và hàng hóa, coi đây là nền tảng cho khả năng phục hồi dài hạn.

Ông David Yokeum, Chủ tịch WCAworld, cho rằng công nghệ số và chính sách thuận lợi là hai trụ cột bảo đảm chuỗi cung ứng vững mạnh. Mạng lưới 14.000 công ty logistics toàn cầu tại 193 quốc gia đang chuyển đổi mô hình từ "vừa kịp lúc" sang "phòng bị sẵn", cân bằng giữa hiệu quả và khả năng ứng phó. Dù công nghệ hỗ trợ đáng kể, ông nhấn mạnh yếu tố con người và niềm tin vẫn là nền tảng không thể thay thế trong hợp tác xuyên biên giới.

Từ kinh nghiệm quốc tế, ông Mike Reid, Giám đốc Chuỗi cung ứng của Central Retail Group, cho rằng để tăng tính linh hoạt, Việt Nam cần đơn giản hóa thủ tục, loại bỏ rào cản hành chính, và thúc đẩy tư duy quản trị chuỗi cung ứng chủ động, từ đó tăng khả năng phản ứng trước biến động.

Các chuyên gia đã thảo luận chuyên đề "Hành lang kinh tế và vận tải thế hệ mới – Kết nối khu vực cho hội nhập toàn cầu" - Ảnh: VGP

Cùng ngày, tại phiên chuyên đề "Hành lang kinh tế và vận tải thế hệ mới – Kết nối khu vực cho hội nhập toàn cầu", các chuyên gia nhận định: Trong bối cảnh bất ổn thương mại và địa chính trị, các chuyên gia nhận định thế giới đang hình thành các hành lang kinh tế thế hệ mới, nơi kết nối giữa hạ tầng, pháp lý, tài chính và công nghệ số. Ông Turgut Erkeskin, Chủ tịch FIATA, cho rằng đây chính là "hệ sinh thái kinh tế" tương tác, giúp tạo ra không gian phát triển mới cho thương mại quốc tế.

Ông Turgut Erkeskin nhấn mạnh, các hành lang này chỉ hiệu quả khi được đồng bộ hóa về quy định, công nghệ và mô hình vận tải đa phương thức, không cạnh tranh mà bổ trợ lẫn nhau. Các mô hình như "Middle Corridor" (Trung Quốc – Kazakhstan – Azerbaijan – Georgia – Thổ Nhĩ Kỳ – châu Âu) là ví dụ về tuyến thay thế khả thi, giúp thương mại duy trì thông suốt trước biến động.

Về hạ tầng số, bà Zhanar Bagasharova, Giám đốc Phát triển Kinh doanh của Global DTC (PSA Group), giới thiệu nền tảng Digital Trade Corridor – hệ thống thương mại số xuyên Á – Âu tích hợp dữ liệu cảng biển, hải quan và logistics trong cùng nền tảng. Nhờ đó, thời gian khai báo hàng quá cảnh rút ngắn từ 8 giờ xuống 30 phút, giúp theo dõi hàng hóa theo thời gian thực tại 12 quốc gia.

"Chuyển đổi số không chỉ mang lại hiệu quả mà còn tạo dựng niềm tin thông qua tính minh bạch và độ tin cậy", bà Zhanar Bagasharova nói.

Đại diện Ủy ban Kinh tế – Xã hội châu Á – Thái Bình Dương (ESCAP) của Liên Hợp Quốc, ông Fedor Kormilitsyn nhận định: Thách thức lớn nhất hiện nay là sự chênh lệch pháp lý và mức độ số hóa giữa các quốc gia. Ông Fedor Kormilitsyn cho biết ESCAP đang thúc đẩy mô hình hành lang xanh và hành lang số, hướng tới khung pháp lý thống nhất nhằm giảm chi phí và thời gian thông quan.

Theo ông Francesco Parisi, Chủ tịch Tập đoàn Francesco Parisi, kinh nghiệm triển khai mạng lưới TEN-T (Trans-European Transport Network) của châu Âu cho thấy hạ tầng mềm như luật lệ và công nghệ phải đi trước hạ tầng cứng. "Đôi khi hai tuyến nhỏ song song hiệu quả hơn một tuyến lớn, vì tính dự phòng giúp hệ thống linh hoạt hơn," ông nói.

Về tài chính, TS Nguyễn Bá Hùng – chuyên gia Kinh tế trưởng tại Việt Nam của ADB cho rằng xây dựng hạ tầng là điều kiện cần, nhưng chính sách tài chính và thương mại mới là điều kiện đủ. Việt Nam cần đẩy mạnh hợp tác công – tư (PPP), phát triển tài chính chuỗi cung ứng để doanh nghiệp nhỏ có thể tiếp cận vốn dễ dàng hơn.

Ông Trần Chí Cường, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng - Ảnh: VGP

Tại Đông Nam Á, Việt Nam đang nổi lên là điểm trung chuyển chiến lược trong các tuyến logistics khu vực. Ông Trần Chí Cường, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, cho biết việc sáp nhập với Quảng Nam mở rộng không gian phát triển lên 12.000 km², tạo nền tảng để thành phố trở thành trung tâm logistics, công nghệ cao và tài chính quốc tế miền Trung.

Cảng Liên Chiểu và Khu thương mại tự do 19.000 ha đang được thúc đẩy, gắn với kế hoạch hình thành Trung tâm Tài chính Quốc tế Đà Nẵng và "Silicon Valley miền Trung".

"Đà Nẵng sẵn sàng trở thành đối tác tin cậy của các nhà đầu tư toàn cầu," ông Trần Chí Cường khẳng định.

Dù vậy, một số doanh nghiệp quốc tế vẫn nêu vướng mắc về thủ tục và thời gian thông quan. Đại diện ADB cho rằng Việt Nam đang trong quá trình cải cách mạnh, cần thêm dữ liệu định lượng để điều chỉnh chính sách.

"Chúng ta không chỉ đầu tư nhiều hơn, mà cần đầu tư thông minh hơn," ông Trần Chí Cường nói.

Đại hội Thế giới Liên đoàn quốc tế Các hiệp hội Giao nhận và Vận tải (FIATA World Congress 2025) với chủ đề "Logistics xanh, thích ứng nhanh" (Green and Resilient Logistics) kéo dài từ ngày 6 - 10/10, cùng với hàng loạt hoạt động nghị sự, hội thảo - Triển lãm FIATA World Congress 2025 cũng thu hút được sự quan tâm của cộng đồng doanh nghiệp, sự kiện không chỉ giúp các doanh nghiệp quảng bá hình ảnh, mà còn là cơ hội giúp kết nối các doanh nghiệp với thị trường quốc tế. Chiều 8/10, tại Hà Nội, tướng Phạm Minh Chính đã dự và phát biểu tại sự kiện thường niên lớn nhất của ngành logistics thế giới.

Anh Minh

Nguồn: https://baochinhphu.vn/viet-nam-no-luc-la-diem-ket-noi-moi-cua-chuoi-logistics-khu-vuc-102251009192639664.htm