Mốc son âm nhạc Việt Nam

Tác phẩm “Thành đồng Tổ quốc” của nhạc sĩ Hoàng Vân. (Nguồn: Trung tâm Lưu trữ quốc gia III)

Hoàng Vân (1930-2018) là một trong những nhạc sĩ lớn của nền âm nhạc cách mạng và hiện đại Việt Nam. Tên tuổi ông gắn liền với nhiều tác phẩm kinh điển như Hò kéo pháo, Quảng Bình quê ta ơi, Bài ca người thợ mỏ, Tình ca Tây Nguyên, cũng như nhiều bản giao hưởng, hợp xướng và nhạc phim như Vĩ tuyến 17 ngày và đêm, Con thú tật nguyền, Em bé Hà Nội...

Bộ sưu tập của Nhạc sĩ Hoàng Vân được UNESCO vinh danh gồm hơn 700 tác phẩm âm nhạc sáng tác từ năm 1951-2010, được bảo tồn tốt, có tính tiếp cận cao thông qua nền tảng số đa ngữ. Không chỉ nổi bật ở tính phong phú và quy mô, các tác phẩm của ông còn là những tư liệu âm nhạc quý giá phản ánh tâm thức, thẩm mỹ và lịch sử xã hội của Việt Nam trong thế kỷ XX.

Theo Đại sứ, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam bên cạnh UNESCO Nguyễn Thị Vân Anh, bộ sưu tập là một trong 74 hồ sơ được UNESCO khuyến nghị ghi danh trên tổng số 121 hồ sơ đề cử được xem xét trong kỳ họp này. Việc hồ sơ được thông qua thuận lợi và vượt kết quả mong đợi, với sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều bên liên quan, đặc biệt là vai trò tư vấn kịp thời của Tiến sĩ Vũ Thị Minh Hương, ủy viên Ủy ban Tư vấn quốc tế của chương trình Ký ức thế giới UNESCO nhiệm kỳ 2024-2028, đã góp phần quan trọng giúp hồ sơ được thông qua với tỷ lệ tuyệt đối (100%).

Di sản mang tên Hoàng Vân bao gồm tập hợp tư liệu đầy đủ và quý hiếm nhất về sự nghiệp của một cá nhân nghệ sĩ.

Trong số hơn 1.000 bản thảo, bản thu âm, bản thu hình, bản in, bản chụp, có một vài tài liệu mang tính quan trọng đặc biệt như hình ảnh của bản thảo Hồi tưởng chép tay có lẽ là đầu những năm 1960, và bản tổng phổ của Hồi tưởng đã được nhạc sĩ Hoàng Lương ghi âm lại qua bản thu năm 1976 sử dụng rộng rãi đến ngày nay, hình ảnh của tập nhạc được giải Đại hội văn công toàn quốc lần thứ nhất in năm 1955, trong đó Hò kéo pháo đoạt giải Nhất lúc nhạc sĩ đã lên đường sang tu nghiệp tại Nhạc viện Trung ương Bắc Kinh.

Đáng chú ý là bản thu vào năm 1959-1960 của Thành đồng Tổ quốc - một trong những bản giao hưởng thơ đầu tiên của Việt Nam, do dàn nhạc Nhạc viện Trung ương Bắc Kinh biểu diễn dưới sự chỉ huy của nhạc trưởng Hoàng Phú Lập.

Đánh giá về di sản này, GS.TS Matthew Gelbart (Đại học Fordham, Mỹ) khẳng định, bộ sưu tập Hoàng Vân gửi đi một thông điệp mạnh mẽ từ trường phái Việt Nam tới cộng đồng quốc tế về việc lan tỏa của âm nhạc cổ điển châu Âu. Còn TS. Dana Rappoport, Giám đốc nghiên cứu tại Trung tâm nghiên cứu khoa học quốc gia, Pháp (CNRS) nhấn mạnh: “Bộ sưu tập đóng góp vào các nghiên cứu các nền âm nhạc thế giới khác, làm phong phú thêm góc nhìn toàn cầu trong dân tộc âm nhạc học”.

TS. Lê Y Linh, con gái nhạc sĩ Hoàng Vân cho biết, trong thời gian tới, gia đình tiếp tục gửi vào Trung tâm Lưu trữ quốc gia III những tài liệu, hiện vật khác như ảnh, đĩa, băng, sách... cũng như một số tài liệu sưu tập thêm sau năm 2022 để hoàn thiện phông lưu trữ về cố nhạc sĩ.

Gia đình nhạc sĩ Hoàng Vân sẽ cùng Trung tâm Lưu trữ quốc gia III tổ chức các hoạt động như xuất bản, trưng bày triển lãm, thực hiện triển lãm ảo, triển lãm di động, góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng, cá nhân, gia đình, dòng họ về tầm quan trọng của việc lưu giữ tài liệu để đưa vào lưu trữ, phân loại bảo quản và phát huy phục vụ cộng đồng.

“Việc Bộ sưu tập của Nhạc sĩ Hoàng Vân được UNESCO ghi danh không chỉ là vinh dự to lớn đối với cá nhân nhạc sĩ và gia đình, mà còn là sự khẳng định vị thế của nền âm nhạc Việt Nam trong dòng chảy di sản trí tuệ nhân loại. Đây là minh chứng sinh động cho sức sống bền bỉ của âm nhạc Việt Nam, là ký ức sống động về một giai đoạn lịch sử, phản ánh tâm hồn, bản sắc và khát vọng của cả một dân tộc qua từng giai điệu”. Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Ngô Lê Văn.

Nguồn: https://baoquocte.vn/moc-son-am-nhac-viet-nam-311514.html