Thị trường viễn thông sẽ thêm tay chơi mới: Starlink?

Starlink - dịch vụ Internet vệ tinh của Elon Musk - sắp hiện diện chính thức ở Việt Nam. Nhưng không phải ai cũng cần, và không phải ai cũng sẵn sàng chi tiền cho nó. Vậy Starlink dành cho ai? Nó có "đáng đồng tiền bát gạo" ở Việt Nam?

Dù bạn đang sử dụng 4G/5G, hoặc truy cập Internet băng rộng để đọc bài viết này, thì cũng đừng quên: Chỉ khoảng 58% diện tích đất liền và 14,5% lãnh thổ bao gồm cả vùng biển và hải đảo của Việt Nam là có sóng di động.

Điều này đồng nghĩa với việc nhiều khu vực vùng sâu, vùng xa và hải đảo vẫn chưa được tiếp cận với dịch vụ Internet, việc truy cập Internet vẫn là một điều xa xỉ.

Starlink sẽ phát huy tác dụng ở những khu vực Internet khó tiếp cận hoặc khi xảy ra thiên tai, thảm họa… (Ảnh: AIT).

Ngay khi có tin Starlink hoạt động, cộng đồng đã nhanh chóng so sánh dịch vụ này với các dịch vụ viễn thông Internet lâu nay và vội vã kết luận Starlink "không có cửa".

Nhưng chúng ta quên mất một điều cơ bản nhất, Starlink xuất hiện và phục vụ cho khách hàng ở những nơi mà loại hình dịch vụ truyền thống không thể vươn tới được.

Starlink dùng vệ tinh để phát Internet xuống mặt đất, nghĩa là không cần cột sóng, không cần cáp quang, chỉ cần bầu trời không có mây dày đặc.

Với thiết bị của Starlink, người dân ở những vùng xa xôi cũng có thể lướt web, học online, gọi video hay truy cập dịch vụ hành chính điện tử. Đây có thể là "phao cứu sinh" công nghệ với nhiều cộng đồng chưa có kết nối.

Nhớ lại thảm họa thiên tai bão Yagi năm 2024, cơn bão đổ bộ vào phía Bắc Việt Nam và gây mất hoàn toàn liên lạc viễn thông tại nhiều khu vực, đặc biệt ở các vùng núi tỉnh Lạng Sơn và Cao Bằng.

Khi cột sóng gãy đổ, đường truyền lẫn đường giao thông bị chia cắt, các lực lượng cứu hộ đã gặp khó khăn lớn vì không thể kết nối với trung tâm chỉ huy hay nhận thông tin từ người dân cần cứu trợ.

Trong những tình huống thiên tai địch họa như vậy, nếu các lực lượng chức năng duy trì được viễn thông liên lạc thì sẽ hạn chế được rất nhiều tổn thất về tài sản và đặc biệt là con người.

Starlink lúc này có thể phát huy tối đa giá trị: chỉ cần một thiết bị hoạt động bằng pin hoặc máy phát, và tầm nhìn không bị che khuất, là có thể kết nối mạng ngay cả khi cả hệ thống viễn thông khác bị tê liệt.

Đây cũng là lý do mà nhiều quốc gia đã trang bị Starlink như hạ tầng dự phòng ứng phó thiên tai, điển hình như Mỹ, Nhật, hay gần đây nhất là Ukraine trong các tình huống khẩn cấp.

Việt Nam đã bật đèn xanh cho Starlink hoạt động thử nghiệm trên máy bay và tàu biển trong vòng 5 năm tới.

Điều này có nghĩa là người dùng có thể lướt mạng, gửi email, thậm chí xem Netflix (một dịch vụ phát video trực tuyến) ngay cả khi đang bay giữa trời hoặc ở đâu đó giữa mênh mông đại dương - điều mà dịch vụ viễn thông di động truyền thống không thể thực hiện.

Kể từ tháng 9/2024, các nhà cung cấp viễn thông Việt Nam đã dừng phục vụ 2G, nhưng mạng di động cũ kỹ này vẫn phải duy trì ở những nơi trọng yếu như nhà giàn DK, hải đảo... Dịch vụ Starlink có thể là sự thay thế hoàn hảo.

Không chỉ nâng trải nghiệm hành khách, các doanh nghiệp hàng hải cũng sẽ hưởng lợi lớn từ việc có kết nối liên tục để quản lý tàu, giám sát hành trình và liên lạc trong điều kiện thời tiết bất lợi.

Starlink không rẻ, đó là sự thật. Gói dịch vụ từng được thử nghiệm tại Hà Nội có giá khoảng 549 USD (hơn 14 triệu đồng) cho thiết bị và phí hàng tháng khoảng 50 - 120 USD (từ 1,2 triệu đồng đến 3 triệu đồng) tùy khu vực. Đổi lại, tốc độ đo được ở Hà Nội từng đạt 190Mbps tải xuống và 50Mbps tải lên. Một con số không tệ chút nào, nhất là trong các khu vực không có hạ tầng cố định.

Với các công ty công nghệ, media, livestream, hoặc các doanh nghiệp cần kết nối liên tục giữa các chi nhánh, Starlink có thể là một phương án dự phòng hữu hiệu trong trường hợp mất điện, đứt cáp quang quốc tế, hay thiên tai làm sập hạ tầng.

Như vậy Starlink có phải "kẻ thay thế" nhà mạng truyền thống? Câu trả lời: chưa hẳn, hoặc chính xác hơn là không.

Dịch vụ Internet hiện nay ở Việt Nam từ các nhà mạng như Viettel, VNPT, FPT đang có giá rẻ hơn rất nhiều so với Starlink. Các nhà mạng vừa bước vào cuộc chạy đua tốc độ đường truyền tối thiểu lên tới 300Mbps.

Mạng cáp quang trong đô thị vẫn có độ ổn định và tốc độ cao, chỉ tốn vài trăm nghìn đồng mỗi tháng. Vì vậy, nếu bạn đang sống ở trung tâm thành phố và có sẵn cáp quang thì rõ ràng Starlink không dành cho bạn (ít nhất là lúc này).

Mặt khác, với hạ tầng vệ tinh tầm thấp (LEO), Starlink vẫn có thể gặp trục trặc khi thời tiết xấu hoặc vùng phủ sóng vệ tinh chưa đủ dày.

Vậy ai sẽ là người dùng Starlink? Đó chắc chắn sẽ là những cá nhân, tổ chức cần một kết nối mạng ổn định để làm việc bất kể địa điểm và sẵn sàng chấp nhận trả giá cao cho dịch vụ đó.

Cuối cùng, chúng ta cũng lưu tâm thêm một điều: Theo quyết định ngày 23/3 của Chính phủ, dịch vụ Starlink chỉ được thử nghiệm trong 5 năm và giới hạn tối đa 600.000 thuê bao. Nếu bạn thuộc nhóm người coi dịch vụ này là thiết yếu, có lẽ nên nghiên cứu đăng ký sớm trước khi "hết chỗ".

Tác giả: Nhà báo Lê Bảo Trung là Trưởng ban Khoa học Công nghệ báo Dân trí. Anh là nhà báo theo dõi lĩnh vực công nghệ thông tin gần 20 năm.

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!

Nguồn: https://dantri.com.vn/tam-diem/thi-truong-vien-thong-se-them-tay-choi-moi-starlink-20250405174532665.htm