សេចក្តីសន្និដ្ឋាននោះ កត់ចំណាំនៅទំព័រ ១៥៧ នៃសៀវភៅបានចាត់ទុកថាជាកាលប្បវត្តិនៃភូមិភាគខាងត្បូងនៅដើមសតវត្សទី 19 ពីការបកប្រែ ចំណារពន្យល់ និងការស្រាវជ្រាវរបស់អ្នកនិពន្ធ Pham Hoang Quan (2018) ត្រូវបានកត់ត្រាដូចខាងក្រោម៖ "នេះមានន័យថា Dong Nai - Ba Ria អង្ករ Phan Ri - Phan Rang" ដែលជាចំណុចសំខាន់នៃផលិតផលរបស់ប្រជាជនក្នុងតំបន់ភាគអាគ្នេយ៍ ដែលតែងតែលើកឡើង។
កុមារភាពនៃត្រីនិងអង្ករ
កាលខ្ញុំនៅក្មេង ខ្ញុំចាំបានថា រាល់ពេលរសៀល ម្តាយរបស់ខ្ញុំតែងតែហៅកូនៗដែលលេងសើចរបស់គាត់មកផ្ទះដើម្បីទទួលទានអាហារពេលល្ងាច។ អាហារនៅក្នុងឆ្នាំទាំងនោះស្ទើរតែតែងតែរួមបញ្ចូលត្រី។ បើមិនអាចូវម៉ាកកែរ៉េល ត្រីធូណាទេ នោះនឹងមានម៉ាកឺរ៉េល ឬស្កូវ អាស្រ័យលើថាទំនិញរបស់ម្តាយខ្ញុំល្អឬអត់នៅថ្ងៃនោះ ។ Anchovies មានទំហំតូច និងឆ្អឹងទន់ ត្រីស្បៃកាត្រូវបានប្រឡាក់ជាមួយប៉េងប៉ោះ ឬត្រី mackerel ឬ scad ត្រូវបាន braised ដោយគ្រាន់តែអំបិលក្នុងបរិមាណត្រឹមត្រូវ ហាន់ជាបន្ទះៗ និងកិនចូលទៅក្នុងចានមួយ។ ដូចអញ្ចឹង ក្មេងៗម្នាក់ៗកាន់ចាន ហើយរត់ចេញទៅញ៉ាំអាហារពេលទំនេរជាមួយក្មេងៗក្បែរនោះ និយាយរឿងគ្រប់បែបយ៉ាង រៀន និងលេង។
ត្រីពីសមុទ្រមកដល់កំពង់ផែ Phan Rang
ឪពុកខ្ញុំប្រាប់ខ្ញុំថា កាលពីមុន នៅភូមិភាគកណ្តាល មានវិធីសម្គាល់ប្រភេទត្រីសមុទ្រផ្សេងៗនៅផ្សារ។ ត្រីធំៗ ហាន់ជាចំណិតៗ ហៅថា “ត្រីអង្គុយ” ដូចជា ត្រីធូណា ត្រីខ និងត្រីងៀត មានតម្លៃថ្លៃណាស់។ ត្រីតូចៗដូចជាត្រីស្បៃកា ស្កាដ និងត្រីងៀតត្រូវបានលក់ជាបាច់ (ក្នុងកន្ត្រកតូចមួយ ត្រីមួយបាច់) ហើយត្រូវបានគេហៅថា "ត្រីកុហក" ហើយមានតម្លៃថោកជាង។ ត្រីមួយប្រភេទនេះ ម្តាយខ្ញុំមានវិធីធ្វើម្ហូបរៀងៗខ្លួន៖ ប្រៃ ប្រៃ ហឹរ ប៉េងប៉ោះ ម្ទេសបៃតង... ប៉ុន្តែទោះជាចម្អិនយ៉ាងណាក៏បាយត្រីមួយចានរាល់ពេលរសៀល បន្ទាប់ពីរត់ជុំវិញ កោស និងកិនដោយដៃម្តាយរបស់ខ្ញុំ នៅតែបន្សល់ទុកនូវក្តីអាឡោះអាល័យដ៏ក្រៃលែង។ វាបានសម្គាល់មេឃនៃការចងចាំដែលធំឡើងពីកុមារភាពជាបណ្តើរៗ បន្ទាប់ពីដំណាក់កាលចង់បៅដោះ បន្ទាប់ពីពេលទាត់ និងទាមទារឱ្យញ៉ាំម្សៅទឹកដោះគោ។ ហើយចានបាយនោះគឺជា "សាក្សី" ដែលខ្ញុំបានធំឡើង ដែលជាការចាប់ផ្តើមនៃថ្ងៃនៃការរៀនកាន់សៀវភៅរបស់ខ្ញុំ ហើយរំលងទៅសាលារៀន។
ខ្ញុំគិតថាមានមនុស្សជាច្រើនបានជួបប្រទះរឿងទាំងនោះ។ សេចក្តីស្រលាញ់ និងភាពស្និទ្ធស្នាលក្នុងគ្រប់ការហូបចុកក្នុងគ្រួសារ ឆ្លងកាត់ជាច្រើនជំនាន់ តាំងពីពេលអង្គុយជុំវិញតុជាមួយចង្កៀងប្រេងកាត ពន្លឺភ្លើងភ្លឺ ពីជនបទដល់ទីក្រុង សុទ្ធតែចាប់ផ្តើមពីកុមារភាពរហូតដល់ពេញវ័យដូចនោះ។
ការនាំត្រីពីទូកទៅច្រាំងក្នុងរដូវបិទនេសាទ
បាយត្រីពីផ្លូវឆ្ងាយ
រដូវស្លឹកឈើជ្រុះនៅបរទេស ព្រះអាទិត្យពេលព្រឹកពិតជាស្រស់ស្អាតណាស់។ នៅក្នុងភូមិដែលមានឈ្មោះថា Thoi Dai សាងសង់ដោយជនជាតិវៀតណាមនៅខេត្ត Kharkov ដាច់ស្រយាលនៃប្រទេសអ៊ុយក្រែនកាលពី 10 ឆ្នាំមុន។ មានពេលមួយពេលខ្ញុំទៅលេងទីនោះ ពេលបាយល្ងាច មិត្តភ័ក្តិខ្ញុំនិងខ្ញុំភ្ញាក់ផ្អើលជាខ្លាំង នៅពេលដែលម្ចាស់ផ្ទះដែលជាពាណិជ្ជករវៀតណាមបានយកបាយស្ងោរ និងបន្លែជ្រលក់ក្នុងទឹកត្រី។ នៅលើតុនីមួយៗក៏មានត្រីធូណា និងត្រីម៉ាកែលក្រហមពីរបីចំណិតជាមួយម្សៅម្ទេសផងដែរ។ ម្ចាស់ផ្ទះបាននិយាយថា ត្រីសមុទ្រខាងកើត និងសួនស្ពៃពីខេត្ត Thai Binh "ហោះ" ជិត 18 ម៉ោងពីស្រុកកំណើតរបស់គាត់ ដល់ដៃមេចុងភៅវៀតណាមនៅភោជនីយដ្ឋាន Cay Dua ក្នុងភូមិ ដោយអញ្ជើញភ្ញៀវមកទទួលទានអាហារដែលពោរពេញដោយរសជាតិស្រុកកំណើត។
ពេលល្ងាចភ្លៀងធ្លាក់ស្រិចៗ ពួកយើងអង្គុយស្តាប់សំឡេងដើមត្រែង ផឹកវ៉ូដាកាពីរបីកែវ ស្តាប់រសជាតិអាហារត្រីពីចម្ងាយ ពោរពេញដោយក្តីស្រលាញ់របស់ម្ចាស់ផ្ទះ។ យប់នោះក្នុងកំណាព្យ Fish and Vegetables in Kharkiv ខ្ញុំសរសេរក្នុងឃ្លាទី១៖ "ត្រីសមុទ្រខាងកើតហោះជិត១៨ម៉ោង។ ត្រីងៀតទឹកដែលដាំនៅថៃប៊ិញ។ មានវត្តមាននៅលើថាសអាហារនៅភោជនីយដ្ឋានដើមដូងពេលល្ងាច។ រំលឹកដល់ស្រុកកំណើត"។
អាហារក្នុងដំណើរដ៏វែងឆ្ងាយមិនអាចបំភ្លេចបាន!
រំលឹកដល់រដូវទឹកជំនន់ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩៥ នៅភាគនិរតី។ ពេលរសៀលមានពន្លឺចែងចាំងគ្របដណ្តប់លើវាលស្រែនៃឃុំ Tan Cong Chi (ស្រុក Tan Hong, Dong Thap ) ពួកយើងបានអង្គុយនៅលើភ្នំ Bac Trang ជាមួយនឹងទឹកដែលហក់ឡើងស្ទើរតែកម្រិត។ បុរសចំណាស់ម្នាក់ឈ្មោះ សៅ លេន អាយុ៧៣ឆ្នាំ បានអាំងត្រីងៀត បង្វែរវាម្តងរួចមកនិយាយរឿងទឹកជំនន់នៅតំបន់ដីសណ្ត។ នោះគឺជាមេរៀនណែនាំដ៏មានតម្លៃមួយសម្រាប់ពួកយើងដើម្បីស្វែងយល់អំពីទឹកជំនន់ ដីល្បាប់ បង្គា ត្រី និងដំណាំស្រូវនៅតំបន់ដីសណ្ត។ កសិករវ័យចំណាស់រូបនេះបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «សាលាបង្រៀនត្រីនេះ បើគ្មានទឹកជំនន់ទេ ប្រហែលកម្រមានណាស់ ច្រើនឆ្នាំមកនេះ ប្រជាជនបានទទួលយកទឹកជំនន់ ហើយរស់នៅជាមួយវាដូចធម្មជាតិអញ្ចឹង បងប្អូនសាកមើលចុះ បើគ្មានទឹកជំនន់នៅដីសណ្តទេ តើមានត្រី និងដំណាំស្រូវរស់នៅយ៉ាងដូចម្តេច? សេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះជិតសាមសិបឆ្នាំក្រោយមក បង្ហាញពីការពិតដែលមិនអាចប្រកែកបាន នៅពេលដែលលោកខាងលិចកំពុងខ្វះខាតទឹកជំនន់កាន់តែខ្លាំងឡើង។ ហើយដុំត្រីស៊ីមួយកែវជាមួយក្លិនបាយបស្ចិមលោកដែលតាចាស់ឲ្យខ្ញុំស្ទើរតែលងបន្លាចខ្ញុំរហូត មិនមែនដោយសាររសជាតិធម្មជាតិរបស់ត្រីងៀតពេលរសៀលពេលវាលស្រែលិចទឹកទេ តែដោយសារវានិយាយច្រើន!
ត្រីបំពង តែងតែបង្កើតអនុស្សាវរីយ៍ជាច្រើន។
EPILOGUE
ពីការសរសើរខាងលើចំពោះអង្ករ និងផលិតផលត្រីក្នុងសៀវភៅរបស់អ្នកប្រាជ្ញ Trinh Hoai Duc ខ្ញុំស្រមៃមើលខ្សែបន្ទាត់ឆ្នេរសមុទ្រ Ninh Thuan និង Binh Thuan ដែលលាតសន្ធឹងដល់ចុងភាគខាងត្បូង ជាកន្លែងដែលបុព្វបុរសរបស់យើងដែលបានបើកទឹកដីត្រូវឆ្លងកាត់រឿងរ៉ាវជាច្រើនក្នុងសម័យបុរាណដើម្បីធ្វើការសន្និដ្ឋាន។ មិត្តរួមការងារម្នាក់ដែលរស់នៅ Phan Rang ជិត 40 ឆ្នាំបានផ្ញើរូបភាពមួយចំនួននៃផ្សារត្រីដ៏អ៊ូអរនៅពេលព្រឹក។ ក្រឡេកមកមើលពួកគេ ខ្ញុំដឹងថាសមុទ្រពណ៌ខៀវនៅតែផ្តល់នូវរសជាតិដ៏សម្បូរបែបសម្រាប់អាហាររបស់គ្រួសារនីមួយៗ បន្ទាប់មកខ្ញុំក៏វង្វេងគិតអំពីការថ្វាយដង្វាយចុងឆ្នាំ ដើម្បីស្វាគមន៍បុព្វការីជនមកជួបជុំគ្នានៅរដូវផ្ការីក។ ក៏ត្រូវតែមានត្រីប្រឡាក់ពីរបីចាន បាយសពីរបីចាន ជួនកាលនៅជាប់នឹងសាច់មាន់ និងនំខេក ដែលជាទំនៀមទម្លាប់រាប់ពាន់ឆ្នាំ។ លុះដល់រដូវផ្ការីក និងផ្កាធ្លាក់ចុះ ថាសសម្រាប់ផ្ញើបុព្វបុរសទៅកាន់ពពកស ក៏ពោពេញទៅដោយបាយ និងត្រីផងដែរ។ រាល់ពេលបែបនោះ ក្នុងបរិយាកាសនៃភាពសុខដុមរមនារវាងមេឃ និងផែនដី ក្រឡេកមើលទៅលើអាសនៈ ខ្ញុំស្រាប់តែឃើញការរួបរួមគ្នានៃទន្លេ សមុទ្រ និងវាលស្រែ។ ដោយនឹកឃើញរឿងនៃការសន្ទនាតែ និងស្រា មិត្តម្នាក់បានសួរថា តើតង្វាយតេតនឹងមានការខ្វះខាតខ្លះនៅពេលអនាគត។ លោកថា រឿងរ៉ាវនៃការបញ្ជាឲ្យមានការដង្ហែរដោយអ្នកដឹកជញ្ជូនជាមួយនឹងអង្ករដំណើប មាន់ និងផ្លែឈើ ឥឡូវនេះបានក្លាយជាទម្លាប់ទៅហើយសម្រាប់គ្រួសារក្មេងៗ។ ភាពអ៊ូអរនៃការងារចុងឆ្នាំ គឺជាហេតុផលដែលពួកគាត់មិនអាចចូលទៅក្នុងផ្ទះបាយ ដើម្បីរៀបចំចង្រ្កានដង្វាយប្រពៃណី ដែលមនុស្សចាស់ព្យាយាមរក្សាទុក ដើម្បីកុំឱ្យរសជាតិធ្លាក់ចុះ។
មិនអីទេ ព្រោះមានរបស់ដែលមានតម្លៃយូរអង្វែង ដែលនឹងលែងមានតទៅទៀត ជារបស់ដែលពិបាកនឹងទប់ទល់។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅពេលនោះ ស្រាប់តែខ្ញុំនឹកដល់បរិយាកាសដ៏អ៊ូអរនៅក្នុងផ្ទះបាយរបស់គ្រួសារមួយយ៉ាងឧឡារិក រៀបចំសម្រាប់ថ្ងៃចូលឆ្នាំសកល ដែលត្រូវបានពិពណ៌នាយ៉ាងល្អនៅក្នុងប្រលោមលោក The Fallen Leaves in the Garden ដោយអ្នកនិពន្ធ ម៉ា វ៉ាន់ខង អានជាង 3 ទសវត្សរ៍មុន ហើយខ្ញុំមានអារម្មណ៍អាឡោះអាល័យបន្តិច…
ផ្នែក "វ៉ាតសានជី" (ភាគទី ៥) នៃ Gia Dinh Thanh Thong Chi និយាយថា "Gia Dinh មានដីល្អ និងធំទូលាយ ផលិតផលក្នុងស្រុករួមមាន អង្ករ ត្រីអំបិល ដើមឈើ សត្វស្លាប និងសត្វ។ ធញ្ញជាតិដែលសមស្របនឹងដីគឺ អង្ករ Dao អង្ករ Dao មានច្រើនប្រភេទ ប៉ុន្តែមានពីរប្រភេទធំៗគឺ អង្ករ Canh (អង្ករ) និង អង្ករ Thuat (អង្ករមិនស្អិត) ។ គ្រាប់ធញ្ញជាតិទន់ មានក្លិនក្រអូប និងមានសូត្រមានម្សៅស្អិត គ្រាប់មូល និងគ្រាប់ធំ»។
ទាក់ទងនឹងត្រី ផ្នែកនេះក៏រាយប្រភេទត្រី Gia Dinh មួយចំនួនផងដែរ។ ចំណែកត្រីសមុទ្រមាន ត្រីសាឡី ត្រីឆ្លាម ត្រីឆ្លាម ត្រីឆ្លាម ត្រីឆ្លាម ត្រីងៀត ត្រីធូណា ត្រីសាឌីន ត្រីភ្ញាស់ (ថាច់ឌឿង) ត្រីដំឡូងផ្អែម ត្រីគល់រាំង ត្រីប្រាក់... ត្រីទន្លេរួមមាន គល់ស្លឹកគ្រៃ (លីង៉ុយ) ត្រីស្កាដ (បៅងួ) ត្រីចៀវ (កាបាចឡូ) ត្រីង៉ុក (ត្រីឆ្តោ) ង៉ុយ), ប្រហិតខ្សាច់ (Xuy sa ngu), ត្រីលីញ (លីញងូ), អន្ទង់ (ជៀងឡេង)...
ប្រភពតំណ
Kommentar (0)